Het theehuis was lange tijd in de vorige eeuw een favoriete plek voor Mevrouw Van Best – voluit Mevrouw Etty van Best – Wiegersma; zus van de befaamde huisarts en beeldend kunstenaar Hendrik Wiegersma in Deurne.

Ze leefde van 1890 tot 1982. In 1919 trouwde zij met de welbekende sigarenfabrikant Frans van Best.

“Het theehuis van Mevrouw Van Best” is een begrip in Valkenswaard. Iedereen die Mevrouw Van Best heeft gekend, denkt met warmte aan haar terug. Vele uren zal Mevrouw Van Best in haar theehuis hebben doorgebracht, vaak samen met haar gasten, genietend van een kopje thee, haar tuin en het buitenleven. Ook haar echtgenoot Frans van Best zal er menig sigaar hebben opgestoken.

Aan het einde van de negentiende eeuw kocht Antoon van Best een boerderij met landgoed aan de Molenstraat en liet op het terrein een theehuisje bouwen voor zijn eerste vrouw. Het theehuis werd rond 1880 gebouwd in een eenvoudige, klassieke stijl, symmetrisch van opzet, met vooruitspringende middenpartij, bekroond door een klein tympaan. Een bouwstijl die helemaal thuishoort in die periode. 

Het was gebruikelijk in de hele negentiende eeuw, om in tuinen en parken op de mooiste, wat verder van het woonhuis gelegen plekken, een theehuis te bouwen. Het theehuis voorzag in een nieuwe behoefte om zich terug te kunnen trekken in eigen tuin.  

Vanuit het theehuis had men altijd een prachtig uitzicht op de tuin. Dit vormde een wezenlijk onderdeel van de architectuur van de negentiende eeuwse landschapstuin. Vooral voor de vrouw des huizes was het theehuis een geliefd doel om op zomerse dagen met haar gasten heen te wandelen. Zo ook voor Mevrouw Van Best.

Aanleiding voor de bouw van het theehuis op die plek was het feit dat, de ernaast gelegen boerderij “Postelhoef” genaamd (thans Molenstraat 204) met landerijen, eigendom was van de familie Van Best, die de boerderij verpachtte. De oude entree is dan ook via de het monumentale poortje gelegen aan de oude oprijlaan van het erf van boerderij “Postelhoef”, van waar een lang kaarsrecht toegangspad naar het midden van het theehuis leidt. 

De boerderij kent een lange geschiedenis. Het was een grote boerderij van het landgoed “Venbergen” dat reeds in de middeleeuwen (vanaf 1300) werd genoemd, samen met zijn landerijen en watermolen aan de rivier de Dommel. Enkele eeuwen was dit landgoed in bezit van de abdij van Postel, vandaar de naam “Postelhoef”. De boerderij werd in 1929 herbouwd op de oude fundamenten.

Na het overlijden van Antoon van Best werd in de erfenis de boerderij met landerijen en het theehuis toebedeeld aan zijn zoon Frans van Best. De vrouw van Frans, Etty van Best-Wiegersma, verbleef veel bij het theehuis en legde daar een landschapstuin aan. De boerderij werd verkocht aan een agrariër. Het naastgelegen terrein werd als fruitgaard door agrariërs onderhouden. Na het overlijden van Frans van Best is Etty van Best tot aan haar dood het theehuis blijven bezoeken. Het terrein werd daarna opgedeeld en verkocht aan de gebruikers/pachters die al jarenlang op het terrein werkzaam waren geweest.   

Gebruik theehuis (direct) na de tweede wereldoorlog

Vlak na de oorlog in 1945, tijdens de periode van de woningnood heeft het theehuis onderdak geboden aan het echtpaar Rietveld uit Valkenswaard. Zij konden geen huisvesting vinden. Zij kregen van Mevrouw Van Best toestemming om in het theehuis te wonen. In de jaren daarna zijn in het theehuis drie jongens geboren. Één van deze jongens, Hans Rietveld, heeft, naar aanleiding van een artikel in de krant over het theehuis, met de familie Staals contact opgenomen en heeft ook zijn steentje bijgedragen en geholpen bij de totstandkoming van de aanplant van de tuin.

Opvolgende eigenaren, erfgenamen van de familie Van Best, gaven aan het theehuisje een heel andere functie. Het werd een soort vakantiewoning, waar familieleden jaarlijks een paar weken doorbrachten. Het theehuis werd aan het gebruik voor een langere periode aangepast en zo werd er een bad, een toilet en een keukentje in gebouwd.

Huis en tuin aan de Stationstraat

In 1928 betrok het echtpaar Frans en Etty van Best de prachtige nieuwe villa ‘Zonnekant’ aan de Stationstraat (de huidige Leenderweg 7).De Postelhoef werd verkocht, maar tuin en theehuis bleven in hun bezit en Mevrouw Van Best bleef het theehuis regelmatig bezoeken.

De nieuwe villa is heel bijzonder. De villa werd ontworpen door de bekende Leidse architecten vader Leo en zoon Jan van der Laan. De bouwstijl doet onmiddellijk denken aan de prachtige nieuwe Engelse landhuizen die in het begin van de twintigste eeuw werden ontworpen in een landelijke stijl.

Meest opvallend is de grote rol die tuinarchitect en tuin rond het huis toebedeeld kregen. Huis én tuin vormden een hechte eenheid van asymmetrische assenstelsels, die nauwkeurig op elkaar aansloten. Ook in Nederland kreeg deze “nieuwe architectonische tuinstijl” een plek.

De Engelse tuinarchitecte Gertrude Jekyll ontwierp de beplanting van vele tuinen rond deze nieuwe landhuizen in Engeland. Zij schreef diverse boeken over ‘Woodlandgardens’; over de nieuwe beplanting van borders, heestergroepen, bostuinen en verwilderingsbollen onder bomen en in grasland. Haar tuinboeken waren ook in Nederland zeer bekend.

Mevrouw Van Best zal haar boeken – althans het door Jekyll aanbevolen plantenassortiment, waarover ook in Nederlandse tijdschriften werd geschreven - gekend hebben want zij beplantte de tuin van villa ‘Zonnekant’ geheel in Jekyll’s trant. Loofbomen flankeerden het huis, waaronder ook haar geliefde, bruine beuk.

Hamamelis en Magnolia bloeiden er in het voorjaar en daaronder tapijten van sneeuwklokjes, krokussen en andere voorjaarsbollen. Het zijn verwilderingsbolletjes, die men in Nederland de verzamelnaam ‘stinzenplanten’ heeft gegeven. Het zijn de planten – meest in het voorjaar bloeiende bolgewasjes – die thuishoren op buitenplaatsen en in oude villatuinen.

De beplanting en de tuin van villa ‘Zonnekant’ werd leidraad voor de tuinarchitecte Trudi Woerdeman,voor het herstel van de beplanting rond het theehuis.